By
اجرایی شدن برجام و لغو تحریم یک اتفاق بزرگ سیاسی و اقتصادی بود که تاثیر مثبت خود را بر بخش های مختلف اقتصاد ایران خواهد گذاشت اما به دلیل هیاهوهای رسانه ای واقعیت برجام و اثرات آن برای مردم روشن نشده است از این رو انتظار مردم پس از برجام با آنچه در واقعیت اقتصاد ایران جاری است همخوانی ندارد و همین مساله باعث نگرانی کسانی شد که فعالیت تجاری و تولیدی آنها با سیاست های اقتصادی دولت ارتباط مستقیم دارد .
اقتصاد مسکن که می تواند تابعی از اقتصاد ملی باشد در روزهای پس از برجام مسیر طبیعی خود را طی می کند اما برخی از افراد به دلیل انتظارهای غیر واقع از وضعیت کنونی بازار مسکن گله و شکایت دارند . برای این که مردم تصور می کردند چند روز پس از اجرایی شدن برجام بازار مسکن نه تنها از رکود خارج می شود بلکه رونق نیز می گیرد . در صورتی که معادلات اقتصادی پس از برجام چنین پیش بینی هایی نداشته است .
مشکل برداشت و پیش بینی در باره تحولات اقتصادی فقط مربوط به گروه های مردمی نمی شود بلکه کارشناسان اقتصاد مسکن نیز با برگزاری نشست های چندگانه درصد تحلیل وضعیت مسکن در سال آینده هستند و حتی برخی از این کارشناسان پس از اجرای برجام با بیان احساس نومیدانه روزهای خوشی را برای مسکن پیش بینی نمی کنند . به همین دلیل چند روز قبل کارشناسان 5 نهاد مطالعاتی و اقتصادی با حضور در اتاق فکر معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی، چشم‌انداز بازار ملک را در سال 95 با لحاظ مولفه‌های پیدا و پنهان اثرگذار بر این بخش مورد بررسی قرار دادند. گرچه در پایان این جلسه به رای قطعی دست نیافتند اما هر کس انتظار و پیش بینی خود را اعلام کرد و در مجموع به این جمع بندی رسیدند که بازار مسکن در نیمه اول سال 95 تغییری نخواهد داشت و برای نیمه دوم سال 95 هم نمی توان پیش بینی درستی به دست داد .
بی تردید اقتصاد مسکن تابعی از ثبات و متغیرهای سیاست های پولی و بانکی است . از این رو نمی توان اقتصاد مسکن را به صورت مجرد و جدای از اثرات موثر سیاست های اقتصادی دولت بررسی کرد . بنابراین باید به صراحت گفت اولا انتظار گشایش آنی پس از برجام برای بازار مسکن انتظاری خلاف واقعیت های اقتصاد ایران است . توافق وین و اجرای برجام چراغ جادو نبوده که یکباره همه موانع را از جلوی راه رشد و توسعه بردارد و اقتصاد کشور از فردای اجرای برجام گل و بلبل شود .
ثانیا در آسیب شناسی رکود بازار مسکن تحریم ها یکی از عوامل اصلی به شمار می آیند . تحریم های اقتصادی اثرات منفی بر بازار مسکن داشته است که ترمیم این وضعیت نیاز به زمان دارد . با اجرایی شدن برجام و لغو تحریم ها راه برای ترمیم گشوده شد به همین دلیل دیپلماسی سیاسی و اقتصادی هر روز در حال مذاکره و ایجاد ارتباط با بدنه های اقتصادی جهان است تا بتواند زخمی را که طی سالیان تحریم بر بدن اقتصاد ایران فرود آمده است بهبود ببخشد .
دولت روحانی زمانی سکان اداره کشور را بر عهده گرفت که اقتصاد با تورم بالای 40 درصدی روبرو بوده بنابراین ناگزیر شد تا سیاست کاهش نرخ سود تورم را در دستور قرار دهد و علی رغم تنگناهای اقتصای توانست نرخ رشد تورم را به حدود 12 درصد برساند و قصد دارد آن را تک رقمی کند . از این رو شاید سیاست انبساطی دولت در بخش اقتصادی در سالهای آینده با توجه به تثیت تورم بتواندچرخه اقتصاد را بگرداند . برای این که دولت در سال آینده مانند سالهای قبل دغدغه کاهش نرخ تورم را ندارد بلکه با سیاست های مالی جدید زمینه های رونق اقتصادی را با تمرکز بر بنگاه های اقتصادی در دستور کار قرار می دهد . در آن صورت شاید بتواند با کاهش نرخ سود بانکی به شکل غیر دستوری امکان دیگری برای فعال کردن بازار مسکن فراهم کند .
ثانیا با توجه به موسسات مالی غیر مجاز که با دادن نرخ سود بالاتر از 24 درصد در حال فعالیت هستند امکان کاهش یکباره سود بانکی کمی غیر منطقی است . دولت نیاز به زمان دارد تا آرام آرام پس ازدستیابی به تورم تک رقمی پایدار و تثبیت قیمت ها امکانی برای کاهش نرخ سود بانکی فراهم کند در آن صورت می توان انتظار داشت که بازار مسکن نیز رونق بگیرد .
رابعا اقتصاد ایران همچنان وابسته نفت است و کاهش قیمت نفت تاثیر مستقیمی بر اقتصاد ملی و اقتصاد مسکن گذاشته است و طبعا تا زمانی که قیمت نفت از بشکه ای 25 دلار به بالاتر افزایش نیابد شاید انتظار گشایش و یا رونق بازار مسکن کمی دور از انتظار باشد و طبق نظر کارشناسان نفتی بعید است در بازه زمانی کوتاه مدت با جهش قیمت نفت روبرو شویم .
خامسا علاوه برهمه اینها اجرایی شدن برجام می تواند بر اقتصاد مسکن و بازار مسکن تاثیر مستقیم هم بگذارد چنانچه تاثیر روانی روزهای پس از برجام منجر به رشد حجمی معاملات تا حدود 30 درصد در دی ماه امسال بوده است . اما گشایش بزرگ ناشی از لغو تحریم ها مشمول مرور زمان است و نمی توان بلافاصله پس از قرارداد های اقتصادی شرکت های ایرانی با شرکت های خارجی شاهد جهش اقتصادی باشیم بلکه این آغاز راهی دراز است تا بتواند زخمی که سال ها بر بدنه اقتصاد ایران با تحریم ناجوانمردانه وارد شده است بهبود یابد .
بنابراین شکی نیست که بازار مسکن پس از برجام روزهای خوبی را تجربه خواهد کرد اما این تاثیر به دوشکل کوتاه مدت و بلند مدت خواهد بود. اجرایی شدن برجام و لغو تحریم ها و انعقاد قراردادهای اقتصادی جدید با کشورهای بزرگ و توسعه یافته آرام آرام بازار مسکن را از رکودی که از سال 92 بر آن حاکم شده است خارج می کند اما برای رشد و رونق بازار مسکن نیاز به زمان است تا سیاست های اقتصادی پس از اجرایی شدن برجام بتواند اقتصاد مسکن را از بحران چند ساله خارج کند
محمدرضا محمدی